Metody diagnozowania

TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA

Badanie polega na pobraniu wycinka wątroby poprzez nakłucie powłok ciała pacjenta specjalną igłą w określonym miejscu. Rozróżnia się biopsję niecelowaną, tzw. ślepą, w której wycinek uzyskuje się najczęściej przez wkłucie w prawej, środkowej linii pachowej na wysokości 9 lub 10 międzyżebrza (Ryc.2-10) oraz biopsję celowaną – wykonywaną w czasie badania laparoskopowego, badania ultrasonograficznego lub badania tomokomputerowego. Przy wykorzystaniu tych metod uwidacznia się zmianę w wątrobie i dopiero wówczas – dochodząc z dogodnego miejsca igłą biopsyjną – pobiera się materiał tkankowy.

Ryc.2-10 Sposób wyznaczenia miejsca nakłucia w biopsji wątroby niecelowanej

CZEMU SŁUŻY BADANIE?

Badanie służy pobraniu tkanki wątrobowej, aby potem ocenić jej budowę mikroskopową w tzw. badaniu histopatologicznym w celu różnicowania różnych stanów chorobowych oraz ustalenia rokowania. Inne badania zwykle nie wystarczają do ustalenia właściwego rozpoznania i rokowania. Dlatego badanie histopatologiczne ma decydujące znaczenie w rozpoznaniu takich chorób jak: ostre, podostre lub przewlekłe zapalenie wątroby, marskość wątroby, stłuszczenie wątroby, hemosyderoza, czynnościowa hiperbilirubinemia i inne choroby wątroby.

 

WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA

• Podejrzenie ostrego wirusowego zapalenia wątroby.
• Podejrzenie i różnicowanie przewlekłych i aktywnych zmian w wątrobie.
• Kontrola u osób z aktywnym procesem zapalnym wątroby.
• Inne wskazania, np. czynnościowe hiperbilirubinemie, uszkodzenie toksyczne wątroby.

Badanie jest wykonywane na zlecenie lekarza w warunkach szpitalnych

BADANIA POPRZEDZAJĄCE

Badanie układu krzepnięcia krwi, morfologia i ustalenie grupy krwi, próby wątrobowe (oznaczenie stężenia bilirubiny, aktywności transaminaz, fosfatazy alkalicznej, stężenia żelaza) oraz badanie ultrasonograficzne wątroby.

 

SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA

Patrz „Sposób przygotowania do znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. U dzieci badanie wykonuje się w znieczuleniu ogólnym

OPIS BADANIA
Biopsja niecelowana

Ryc.2-11 Biopsja wątroby niecelowana (przekrój przez
ścianę klatki piersiowej)

Podczas badania pacjent leży na plecach. Badający opukuje palcami tzw. stłumienie bezwzględne wątroby – na powierzchni ciała pacjenta, w okolicy prawego łuku żebrowego – celem ustalenia położenia wątroby. Okolicę planowanego punktu nakłucia dezynfekuje np. spirytusem i jodyną. Następnie znieczula skórę, tkankę podskórną i warstwę mięśni przez nakłucie cienką igłą oraz podanie środka znieczulającego. Po odczekaniu 5 – 10 minut (czas potrzebny do wywołania znieczulenia) cienkim skalpelem lekarz przebija skórę i tkankę podskórną. Gdy te czynności zostaną wykonane, wówczas w miejscu tego małego (kilkumilimetrowego) nacięcia lekarz wprowadza specjalną igłę biopsyjną osadzoną na strzykawce, którą – po wytworzeniu w niej podciśnienia – wprowadza w miąższ wątroby pacjenta (Ryc.2-11). W tym krótkim momencie – trwającym ułamek sekundy – pacjent zatrzymuje oddech na szczycie wdechu. Po zabiegu badający zakłada pacjentowi – w miejscu wkłucia igły biopsyjnej – jałowy opatrunek uciskowy.

CZAS

Badanie trwa zwykle około 20 minut Biopsja celowana
Jedna z form biopsji celowanej została opisana w części rozdziału poświęconej laparoskopii (patrz: „Laparoskopia”).
Patrz dodatkowo „Opis metod znieczulenia” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Wynik badania przekazywany jest w formie opisu. Jest to opis badania histopatologicznego pobranego wycinka wątroby.

INFORMACJE, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE

• Przed badaniem
  Podwyższona ciepłota ciała.
• Smoliste stolce albo wymioty fusowate.
  W czasie badania
• Wszelkie nagłe dolegliwości (np. ból, osłabienie)

JAK NALEŻY ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU?

Chory powinien leżeć na prawym boku do 3 godzin, mając podłożony wałek z koca w okolicy wykonanej biopsji. Potem przez dobę pacjent powinien leżeć na wznak. Wieczorem pacjent może zjeść kleik. Następne posiłki mogą być już normalne.
Patrz dodatkowo „Jak należy zachowywać się po znieczuleniu?” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.

MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU

Przy odpowiedniej kwalifikacji pacjenta do badania i prawidłowo wykonanym badaniu powikłania występują dość rzadko. Do rzadkich powikłań należą: krwotok wewnętrzny, żółciowe zapalenie otrzewnej, krwiak lub odma śródpiersia, przebicie płata wątroby, zapaść krążeniowa, czkawka, podrażnienie okostnej żeber lub nerwów międzyżebrowych, podrażnienie otrzewnej.
Patrz dodatkowo „Możliwe powikłania po znieczuleniu” w „Metody anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych” w rozdziale „Metody znieczulania”.
Jeśli jest taka potrzeba, badanie może być powtarzane. Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet w ciąży.